

Op het feest van Pinksteren wordt in de eucharistieviering altijd voorgelezen uit het tweede hoofdstuk van de Handelingen der apostelen. Het ontvangen van de Heilige Geest wordt in dit verhaal in verband gebracht met ongewone gebeurtenissen. De Geest verschijnt als een storm en in tongen van vuur. De leerlingen beginnen te spreken in vreemde talen, zodat iedereen de Geest kan verstaan. Het zijn beelden die teruggaan op de Openbaring van God op de berg Sinai (Ex. 19,18-19; 20,18; Dt. 4,11-12), toen Hij zijn volk de Tien Geboden gaf. In een joodse midrasj (een verhalend bijbelcommentaar) vertelt rabbi Johanan, dat Gods donderende stem zich op de Sinai opdeelde in zeventig stemmen, in zeventig talen, zodat alle volken de afkondiging van de Thora konden verstaan. Zeventig is het symbool voor alle volken, dat wil zeggen dat Gods geboden bedoeld zijn voor iedereen. In de Talmoed vinden we: ‘Zie mijn woord is als vuur, zegt de Heer, en als een hamer die een rots vaneen splijt (Jer 23,29). Rabbi Ismaël heeft geleerd: zoals bij een hamer de vele vuursplinters ervan afspatten, zo wordt het woord door God gesproken, verdeeld in zeventig tongen van vuur, in zeventig talen.’
In het jodendom zijn verhalen bekend, hoe rabbijnen zich bezighielden met de woorden van de Thora, de Profeten en de Geschriften. Waar dit goed gebeurt, staan zij in vuur en vlam. Zo vertelt een verhaal uit de Talmoed dat twee rabbijnen onderweg waren en elkaar over Gods woord spraken. Ze stapten van hun ezel af en gingen onder een boom zitten. Ze raakten zo begeesterd, dat zelfs de bomen in lichterlaaie stonden en een lied begonnen te zingen, indachtig het woord van de psalmist: ‘Dan zullen alle bomen des wouds jubelen’ (Ps. 96,12). En van Jonathan ben Uzziël, een tijdgenoot van Jezus zei men, dat, als hij in de Thora studeerde, elke vogel, die over hem heen vloog, verbrand werd (door het hem omringende vuur).


Ook in de franciscaanse traditie treffen we dergelijke vurige verhalen aan. In Fioretti 15 wordt beschreven hoe Clara en Franciscus in Santa Maria degli Angeli samen de maaltijd gebruiken. Maar bij wijze van eerste gerecht spreekt Franciscus over God. Hij doet dat zo betoverend, dat iedereen in extase raakt. Daarbij zien de inwoners van Assisi en Bettona en van het omliggende land, dat alles in brand lijkt te staan. Ze snellen toe om het vuur te blussen. Als ze er echter aankomen, zien ze geen vuur, maar een gezelschap in contemplatie verzonken.
In brand staan zonder dat er iets wordt verwoest, heeft sterke bijbelse herinneringen. Als God tot Mozes spreekt vanuit het brandend braambos, wordt deze struik niet verteerd. Ook in het pinksterverhaal brandt het huis waarin de apostelen zitten, niet af. Het zijn verhalen die spreken over enthousiasme, wat letterlijk betekent, ‘in God zijn’. Waar mensen laaiend enthousiast zijn, staan ze in vuur en vlam. Deze geestdrift verspreidt zich als een lopend vuurtje.
een droomgezicht
ze schoolden treurig samen, zochten troost
de luiken toe, de deuren zwaar vergrendeld
geen licht drong tot de donk’re kamer door
hun leven leek zo leeg en uitzichtloos
maar plotseling gebeurde het, een wind
een hard gedruis deed muren, blinden schudden
er dansten tongen laaiend als van vuur
en vlammen sloegen inkt op het gebint
zwartrode letters werden neergeschreven
gegrift in ieders hart, zij stonden op
begonnen heftig door elkaar te spreken
van vreugde, wind en vuur, een duif van vrede
en oren werden ogen, stralend licht
een droomgezicht waardoor hun angst verbleekte